Niektóre miasta słyną z wież, inne z mostów czy świętych – Faenza zaś słynie z gliny. I to nie byle jakiej! To glina, która przez wieki przeszła przez palce mistrzów i mistrzyń, stając się nośnikiem sztuki, kultury i tożsamości. Tu, między doliną rzeki Lamone a zboczami Apeninów, od stuleci rozwija się rzemiosło ceramiczne, które przyniosło temu miastu światową sławę. Dziś Faenza nie jest jedynie skansenem przeszłości, lecz żywym ośrodkiem kultury i twórczości. Przybywają tu artyści, kolekcjonerzy i zwykli turyści, by odkryć magię majoliki – tej szczególnej formy ceramiki, która narodziła się z potrzeby, ale przetrwała dzięki pięknu. Czas wyruszyć w podróż śladami glinianych arcydzieł, które w Faenzy mówią więcej niż tysiąc słów.
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Faenza – co zobaczyć? Zabytki, ulice i miejsca z „duszą„
Choć ceramika bez wątpienia stanowi najważniejszy magnes przyciągający turystów do Faenzy, to miasto ma znacznie więcej do zaoferowania. W samym sercu starego miasta znajduje się Piazza del Popolo – przestronny plac otoczony renesansowymi arkadami, pod którymi mieszczą się kawiarenki, sklepiki z ceramiką i galerie. Tuż obok warto zajrzeć na Piazza della Libertà, gdzie wznosi się majestatyczna Katedra św. Piotra – budowla z XV wieku zaprojektowana przez samego Giuliano da Maiano.
Miłośnicy sztuki sakralnej znajdą ukojenie w kościele Santa Maria ad Nives oraz w klasztorze Cappuccini, który skrywa cenne freski i relikty średniowiecznej architektury. Miasto przecięte jest siecią urokliwych uliczek, z których wiele nosi nazwy związane z ceramiką – jak Via della Ceramica czy Via degli Artisti.
Nie wolno pominąć Palazzo Milzetti – muzeum narodowego znaczenia, będącego perłą neoklasycyzmu. Jego bogato zdobione wnętrza są świadectwem dawnej świetności arystokracji faentyjskiej. Z kolei w Parku Bucci, największym zielonym zakątku Faenzy, można odpocząć w cieniu drzew, otoczonym przez pawie, gęsi i stawy, które nadają temu miejscu sielski charakter.
Historia miejscowości – od rzymskiego forum do światowej stolicy ceramiki
Historia Faenzy sięga czasów rzymskich – miasto, znane wówczas jako Faventia, było ważnym ośrodkiem administracyjnym i handlowym leżącym przy Via Aemilia, jednej z głównych arterii Imperium Rzymskiego. Już wtedy rozwijały się tu pierwsze formy rzemiosła, w tym garncarstwo, które w kolejnych wiekach przerodziło się w wysublimowaną sztukę majoliki.
W średniowieczu Faenza była wolną komuną, której mieszkańcy bronili autonomii przed wpływami rosnących potęg – zarówno papieskich, jak i cesarskich. Okres największego rozkwitu przypada na XV i XVI wiek. Wówczas to ród Manfredi wzniósł fortecę oraz szereg pałaców, które do dziś świadczą o bogactwie i znaczeniu miasta.
W okresie nowożytnym Faenza przeszła pod kontrolę Państwa Kościelnego, a później weszła w skład zjednoczonego Królestwa Włoch. Pomimo przemian politycznych, ceramika pozostała fundamentem lokalnej tożsamości. W XX wieku, po zniszczeniach II wojny światowej, miasto odbudowano z zachowaniem historycznego układu urbanistycznego. Dodatkowo działalność ceramiczna zyskała nowy wymiar dzięki instytucjom takim jak MIC i prestiżowym szkołom artystycznym. Dziś Faenza to nie tylko perła Emilii-Romanii, ale także punkt odniesienia dla wszystkich, którzy cenią dziedzictwo i kulturę zakorzenioną w tradycji.
Początki majoliki i jej rozkwit
Faenza – niewielkie, ale pełne uroku miasto położone w regionie Emilia-Romania, od wieków pozostaje symbolem ceramiki. Jej historia, jak to zwykle bywa z dziełami sztuki, zrodziła się z codziennej potrzeby, ale przerodziła się w dziedzictwo, które nie tylko przetrwało, ale rozkwitło na skalę międzynarodową. To właśnie stąd wywodzi się termin „fajans” – będący europejską synonimiczną formą nazwy miasta. Włosi mówią „majolika”, a Faenza od XV wieku była jej niekwestionowaną królową.
Początki ceramiki w Faenzy sięgają czasów etruskich, jednak to w okresie renesansu miasto stało się prawdziwym centrum artystycznym. Rzemieślnicy, którzy tworzyli naczynia, kafle i ozdoby z gliny, zaczęli stosować techniki zdobnicze przywiezione z Półwyspu Iberyjskiego i Bliskiego Wschodu. Szkliwiona ceramika, pokryta barwnymi malowidłami, stawała się nie tylko użyteczna, ale również piękna.
XV i XVI wiek przyniósł prawdziwy rozkwit majoliki. Warsztaty w Faenzy konkurowały ze sobą w mistrzostwie, a każda rodzina miała własne, przekazywane z pokolenia na pokolenie, techniki i wzory. Dominowały sceny mitologiczne, religijne oraz motywy roślinne.
Warsztaty i rzemieślnicy: od XV wieku po dziś dzień
Rzemiosło ceramiczne w Faenzy przetrwało liczne zmiany epok, rewolucje technologiczne i kulturowe. Choć wiele warsztatów zniknęło w cieniu industrializacji XIX wieku, to jednak Faenza zdołała zachować swój unikalny charakter. Współczesna Faenza to nie tylko historia – to wciąż żywa tradycja. Spacerując uliczkami centrum, nietrudno natknąć się na pracownie, w których ceramiczne cuda powstają tuż przed oczami zwiedzających. Rzemieślnicy nie traktują swojej pracy jako zajęcia – to dla nich misja, dziedzictwo i hołd dla przeszłości. Nowoczesne techniki nie wyparły tradycyjnych metod – w wielu warsztatach glina wciąż ugniatana jest ręcznie, a piece rozgrzewane są do temperatur, jakie znano już w średniowieczu.
Warto odwiedzić pracownie rodziny Zauli, Ferniani czy Lega – nazwiska te są jak kamienie milowe na mapie faentyjskiej ceramiki. U każdego z nich można nie tylko obejrzeć proces twórczy, ale często również samemu wziąć udział w warsztatach. Glina, barwniki, szkliwa – każdy element ma swoje miejsce i rytuał, który z pokolenia na pokolenie kształtował unikatowy styl Faenzy.
Międzynarodowe Muzeum Ceramiki – skarbiec gliny i ognia
Jeśli Faenza ma swoje serce, to bije ono w Międzynarodowym Muzeum Ceramiki (Museo Internazionale delle Ceramiche – MIC). To nie jest zwykłe muzeum – to swoisty testament ludzkości wobec piękna i użyteczności jednocześnie. Placówka powstała w 1908 roku dzięki pasji Gaetano Ballardini, historyka i mecenasa sztuki, który postawił sobie za cel ocalenie i propagowanie tradycji ceramicznej. Kolekcje muzealne obejmują artefakty od epoki starożytności aż po współczesność. Można tu podziwiać islamskie misy z X wieku, chińskie porcelany z dynastii Ming, renesansowe majoliki włoskie oraz nowoczesne formy użytkowe i artystyczne. Szczególne miejsce zajmują oczywiście eksponaty pochodzące z Faenzy i okolic.
MIC to również centrum edukacyjne i badawcze – organizuje warsztaty, konferencje, międzynarodowe wystawy i programy rezydencyjne dla artystów. To właśnie tu, niczym w alchemicznym laboratorium, spotykają się tradycja i nowoczesność, pasja i nauka.
MIC Faenza – Międzynarodowe Muzeum Ceramiki: bilety i zwiedzanie
Międzynarodowe Muzeum Ceramiki (MIC) w Faenzie to prawdziwa perła dla miłośników sztuki i historii. Z ponad 60 000 eksponatów, obejmujących dzieła od 4000 lat p.n.e. po współczesność, muzeum oferuje unikalną podróż przez różnorodne kultury i epoki. Znajdziesz tu ceramikę z cywilizacji prekolumbijskich, islamskich, klasycznych oraz dzieła takich mistrzów jak Picasso, Chagall czy Matisse.
Zarezerwuj swój bilet już teraz i odkryj świat ceramiki w jednym z najważniejszych muzeów tego typu na świecie: MIC Faenza – Międzynarodowe Muzeum Ceramiki: bilet
Festiwale rzemiosła i artystyczne plenery
Faenza, choć niewielka, tętni życiem kulturalnym przez cały rok. Szczególnym wydarzeniem jest Argillà Italia – międzynarodowy festiwal ceramiki, który odbywa się co dwa lata. Wtedy to miasto zamienia się w tętniącą galerię na świeżym powietrzu. Rzemieślnicy, artyści, kolekcjonerzy i miłośnicy glinianych form przybywają z całego świata, by podziwiać, kupować, uczyć się i dzielić pasją. W ramach festiwalu odbywają się pokazy toczenia na kole, wypału raku, malowania majoliki oraz specjalne ekspozycje i konkursy. Dla dzieci przygotowane są interaktywne zajęcia, a dla dorosłych – warsztaty mistrzowskie.
Również lokalne święta, takie jak Palio del Niballo – średniowieczne zawody jeździeckie – stwarzają okazję do prezentacji rzemiosła. Wówczas całe miasto cofa się w czasie: stroje z epoki, rękodzieło, jarmarki – Faenza żyje historią nie tylko w muzeach, ale i na ulicach.
Ceramika w przestrzeni miejskiej – Faenza jak galeria pod gołym niebem
Wędrując po Faenzy, trudno nie zauważyć, że ceramika obecna jest nie tylko w muzeach i warsztatach, ale również w przestrzeni publicznej. Miasto dosłownie oddycha majoliką – na każdym kroku spotkać można jej ślady, subtelnie wplecione w codzienne życie mieszkańców. Tabliczki z nazwami ulic są malowane ręcznie, często ozdobione misternymi motywami roślinnymi lub geometrycznymi, które nawiązują do tradycyjnych wzorów z XV i XVI wieku. Na fasadach budynków – zarówno tych zabytkowych, jak i nowszych – znajdują się ceramiczne herby rodowe, przedstawienia świętych patronów dzielnic oraz sceny z życia codziennego.
Place, skwery i fontanny to prawdziwe galerie pod gołym niebem. Na Piazza del Popolo uwagę przyciąga mozaika przedstawiająca historię miasta, a w pobliżu miejskiego ratusza zobaczyć można ceramiczne płaskorzeźby autorstwa lokalnych artystów. W centrum miasta znajduje się także słynny ceramiczny zegar słoneczny, wykonany przez mistrzów z Instituto d’Arte per la Ceramica „G. Ballardini” – jednej z najważniejszych szkół ceramiki w Europie. Instalacja ta nie tylko mierzy czas, ale stanowi również symbol nierozerwalnego związku Faenzy z gliną, ogniem i sztuką.
Warto wspomnieć o tzw. „murach ceramiki” – długich, barwnie zdobionych ścianach, które powstały w ramach projektów artystycznych angażujących społeczność lokalną oraz uczniów szkół artystycznych. Każda z nich opowiada inną historię: o rzemiośle, o codziennym życiu, o przemianach miasta.
Kuchnia Faenzy – prostota i tradycja na talerzu
Nie sposób pisać o Faenzy, nie wspominając o jej kuchni. To kraina, gdzie smak ma swoje korzenie w glebie, porach roku i starych recepturach. Emilia-Romania to jeden z najsmaczniejszych regionów Włoch, a Faenza wpisuje się w ten krajobraz aromatami i smakami, które oczarowują swoją prostotą.
Na stołach królują cappelletti in brodo – małe pierożki w rosole, piadina romagnola – placek pszeniczny serwowany z lokalnymi wędlinami i serem squacquerone, a także duszone mięsa i sezonowe warzywa. Wszystko to podawane jest oczywiście na ceramicznych naczyniach – bo Faenza nie pozwala zapomnieć o swoim dziedzictwie nawet przy stole.
Do obiadu warto zamówić lokalne wino – Sangiovese di Romagna, które swoją głębią smaku idealnie komponuje się z mięsnymi daniami. Deser? Oczywiście ciasto zuppa inglese lub domowe lody na bazie mleka z pobliskich gospodarstw.
Ceramika Faenzy w architekturze Europy
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, jak wielki wpływ miała Faenza na architekturę całej Europy. Majolika z tego miasta nie była jedynie towarem luksusowym. Była elementem, który kształtował estetykę renesansowych i barokowych wnętrz oraz elewacji pałaców. Od Toskanii po Czechy, od Hiszpanii po Polskę – kunszt faentyjskich mistrzów odbijał się w połyskujących płytkach, fryzach i malowanych kaflach.
W Toskanii, zwłaszcza we Florencji i Sienie, majolikowe detale zdobiły krużganki klasztorne oraz fontanny miejskie. Natomiast w Hiszpanii ceramika z Faenzy była szczególnie ceniona przez Habsburgów. Fragmenty jej zdobień znajdują się m.in. w Pałacu Królewskim w Madrycie. W Europie Środkowej, ceramika z Faenzy była importowana przez możnych i duchownych. W Pradze zachowały się sklepienia dekorowane faentyjskimi kaflami w klasztorze na Strahovie.
Ciekawostką jest fakt, że w Krakowie, na Wawelu, znajduje się kolekcja włoskich płytek ceramicznych z XVI wieku. Historycy sztuki przypisują je właśnie warsztatom z Faenzy. Wiedeńska rezydencja Belweder także posiada zdobienia inspirowane majoliką z Emilii-Romanii – co potwierdzają archiwalne rachunki z czasów Marii Teresy Habsburg. Dzięki temu majolika zyskała status dzieła sztuki o randze międzynarodowej. Nic nie wskazuje na to, by miało się to zmienić.
TOP 3 najlepsze noclegi w Faenzy
Planując wizytę w Faenzy – czy to z miłości do ceramiki, kultury, kuchni – warto zadbać o wyjątkowe miejsce na nocleg. Oto trzy propozycje, które łączą lokalny charakter, wygodę i gościnność na najwyższym poziomie.
Hotel Vittoria
Położony w sercu miasta, czterogwiazdkowy Hotel Vittoria oferuje elegancję w klasycznym stylu. Stylowe pokoje, freski na sufitach, zabytkowe meble i obsługa, która wie, czym jest prawdziwa gościnność. Goście cenią sobie również hotelową restaurację, w której serwowane są dania inspirowane kuchnią Emilii-Romanii, podawane na lokalnej ceramice. Hotel oferuje także przestronne sale konferencyjne oraz galerię sztuki z ekspozycją dzieł lokalnych artystów. To miejsce, które łączy w sobie funkcjonalność nowoczesnego hotelu z duchem faentyjskiej tradycji.
Locanda di Casa Spadoni
Kameralny pensjonat Locanda di Casa Spadoni z ogrodem i domową atmosferą, prowadzony przez rodzinę zakochaną w faentyjskim rzemiośle. Pokoje urządzone są z wykorzystaniem lokalnych materiałów: glinianych płytek, ceramicznych dekoracji ściennych i ręcznie malowanych kafelków. W ogrodzie można delektować się śniadaniem złożonym z domowych wypieków, świeżych owoców i lokalnego miodu. Pensjonat oferuje także możliwość uczestnictwa w kameralnych warsztatach ceramicznych i kulinarnych, co czyni pobyt niezapomnianym przeżyciem.
Cà de’Gatti Agriturismo
Agriturismo Ca’de’Gatti znajduje się kilka kilometrów od centrum, w otoczeniu winnic, oliwnych gajów i łagodnych wzgórz. Pokoje urządzone są w rustykalnym stylu, z ręcznie robionymi meblami i regionalnymi tkaninami. Na terenie gospodarstwa znajdują się stajnie, ogród warzywny oraz warsztat ceramiczny, w którym można własnoręcznie wykonać miseczkę czy kafelek. Gospodarze organizują degustacje wina, kolacje tematyczne oraz spacery z przewodnikiem po okolicznych wzgórzach. To idealne miejsce na głęboki oddech i zanurzenie się w rytm prowincjonalnego życia.
Polecany artykuł: Co warto zobaczyć w pobliżu Bolonii?
Autor: Magdalena Łydka – miłośniczka podróży, szczególnie tych na Bałkany. Copywriterka specjalizująca się w tematyce podróżniczej, która pracę w korporacji zastąpiła tworzeniem stron internetowych i podróżowaniem. Każdą wolną chwilę spędza w podróży z dobrą książką i notesem. Autorka kilku ebooków o Chorwacji, Bałkanach i Półwyspie Apenińskim. Ulubione miejsce do pracy: wyspa Korčula w Chorwacji.